Najot Kemasi sayti Ушбу сайт Аҳли-Байт ғояси асосидаги соф ва ҳаётбахш Ислом дини ҳақида ишончли манбаларга таяниб теран маълумотларни ҳақиқат изловчиларига тақдим этиб боради.
Related Articles
Маълумки, Қуръонда кофирларнинг доимий азобда қолажаклари ҳақида очиқдан-очиқ айтилгандир:
(وَعَدَ الله الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا)
Аллоҳ мунофиқлар, мунофиқалар ва кофирларга (улар) абадий қоладиган жаҳаннам оловини ваъда қилди. (Тавба сураси; 68-оят)
Худди шу оятнинг давомида имонли эркак ва аёлларнинг жаннат боғларидаги абадий роҳатланишлари ҳақида шундай айтилган:
(وَعَدَ اللّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا)
Аллоҳ мўминлар ва мўминаларга остидан анҳорлар оқиб турадиган, мангу яшайдиган жаннат (боғ)ларидаги пок масканларни ваъда қилди. (Тавба сураси; 71-оят)
Бу ерда шундай савол туғилиши мумкин; Қандай қилиб етмиш, саксон ва юз йил умр кўрадими ёки йўқми одам қилган гуноҳи деб миллиард йиллаб ва ундан ҳам ортиқроқ азоб кўриши керакми?
Албатта бу гап азоб ҳақида сўралади. Чунки, жаннатдаги роҳатнинг абадийлиги ҳақида Аллоҳнинг раҳмати кенгдир, деб тушунтирилади. Ажру мукофот бандалар учун қанча зиёда бўлса, шу ҳолда Аллоҳнинг раҳмати ва Унинг фазлу карами чексиз эканидан далолат беради. Аллоҳ баъзи бандаларини қисқа умри давомида қилган гуноҳи сабабли мангу азоблаши адолатга тўғри келадими ва Аллоҳнинг одиллигини назарга олган ҳолда гуноҳкорларнинг мангу азобланишини қандай тушуниш мумкин? –деган савол туғилади.
Бу саволга жавоб:
Мазкур саволга аниқ жавоб бериш учун бир неча масалаларни кўриб чиқишимиз керак;
Биринчидан: Нариги дунёнинг жазоси бу дунёнинг жазоларидан фарқ қилади. Масалан; агар бирор шахс ўғрилик қилса қўлини кесиш ёки зиндонга қамаш билан жазоланади. Лекин қиёмат жазоси инсон амалининг таъсири ва хосиятидан келиб чиққан ҳолда бўлади. Очиқроқ қилиб айтганда, гуноҳкорларнинг қиёматдаги чексиз дарду азоби уларнинг қилган амалининг натижаси сабабли бўлади.
Бу ҳақда Қуръонда аниқ қилиб айтилгандир:
(فَالْيَوْمَ لَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئاً وَلَا تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ)
Мана бугун ҳеч бир жонга зулм қилинмас ва сизлар фақат ўзларингиз қилиб ўтган амалларингизга қараб тақдирланурсизлар. (Ёсин сураси; 54-оят)
Оддий бир мисол билан бу ҳақиқатни ойдинлаштиришимиз мумкин: Кимдир спиртли ичкилик ёки наркотик моддаларига одат қилган бўлса, ҳарчанд иши ёмон ва организмига зарарли эканлиги унга айтилгани билан ўз билганидан қолмайди. Маълум муддатгача кайфу-сафо қилиб юрган бу одам барибир бир кун келиб, ишининг зарарини кўради ва соғлиғидан айрилиб, ошқозон яраси, асаб бузилиши ва юрак санчиши каби балоларга гирифтор бўлади. Қилган қисқа муддатли хатоси туфайли умрининг охиригача зарари ва азобини тортади. Биз бу ўринда «нима учун атиги бир неча ой ёки бир неча йил ичкилик ичиб ёки гиёҳвандликка берилиб, гуноҳ ишга қўл урган бўлса умрининг охиригача азоб тортиши керак?»-дея оламизми? Агар шундай савол сўралса дарҳол ўзининг қилган ишининг натижаси ва таъсиридир, деб айтамиз!
Агар ичкилик ичувчининг умри ҳазрат Нуҳ(алайҳис салом) умри каби узоқ бўладиган бўлса-да азоб чекишининг муддати ҳам узун бўлади ва бу аянчли ҳолат билиб туриб ўзи танлагани сабабли юзага келади.
Қиёмат куни жазолари шунга ўхшаш бўлади. Шунинг учун Аллоҳнинг одиллиги хусусида ҳеч қандай танқидий мулоҳазалар қолмайди.
Иккинчидан: Баъзилар фикрларида хатога йўл қўйиб шундай дейдилар: Жазонинг муддати гуноҳ қилинган муддат билан баробар бўлиши керак. Албатта бу фикр хато, чунки, гуноҳ ва жазо орасидаги боғлиқликни замон миқёсида ўлчаб бўлмайди, балки гуноҳнинг қанчалик ёмон таъсир қилганига боғлиқдир. Масалан; Бир зумда бегуноҳ одамни ўлдириш мумкин ва баъзи давлатлар қонуни бўйича бу ишнинг жазоси зиндонга умрбод маҳкум этилишдир. Зероки, бу жиноий иш бир лаҳзада юз берган бўлса-да, аммо унинг жазоси бир неча йиллар давом этади. Бироқ ҳеч ким бу иш адолатдан эмас, демайди. Чунки, бу ўринда дақиқа, соат, ой ва йил деган гаплар ўртага келмайди.
Учинчидан: Абадий азобда қолиш шундай гуноҳкорларга хоски, улар бутун нажот даричаларини ўзларига беркитиб қўйганлар ва билиб туриб қасддан бузғунчилик, фасод, куфр ва нифоққа шўнғиб кетганлар ва оқибат, гуноҳ қоронғулиги уларнинг бутун вужудини қамраб олгандир. Дарҳақиқат, улар гуноҳ ва кофирлик тусига кирганлар. Қуръони Каримда бу ҳақида бундай дейилади:
(بَلَى مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيـئَتُهُ فَأُوْلَـئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ)
Йўқ, асло! Кимки ёмонлик касб этса ва гуноҳлари унинг бутун вужудини қамраб олса, ана ўшалар дўзах аҳлидирлар ва улар у ерда абадий қолувчилардир. (Бақара сураси; 81-оят)
Бундай одамлар Аллоҳ билан алоқаларини буткул узган бўлиб, нажот ва саодат йўлини ўзлари учун тўсиб қўйганлар. Улар ўз қанотларини атидан синдириб куйдирган қушга ўхшайдиларки, ер юзида турғун бўлиб қолиб, осмонлар узра учишдан то абад маҳрумдирлар.
Юқорида айтилган уч масала ёғдусида ушбу ҳақиқат маълум бўлади; Мунофиқ ва кофирларнинг хос гуруҳи учун назарда тутилган мангу азобланиш Аллоҳнинг адолатига зид эмас, балки бундай оғир жазо уларнинг қилган амалларидан келиб чиққандир. Шубҳасиз, Аллоҳ тамонидан йўлланган пайғамбарлар ва элчилар айрим гуноҳларнинг ёмон оқибати жаҳаннам азобида доимий қолиш эканини бутун башариятга етказган эдилар.
Лекин мазкур шахслар жоҳил, яъни илмсиз бўлиб, пайғамбарлар даъвати уларга етмаган бўлса ва билмаганлари сабабли оғир гуноҳга йўл қўйган бўлсалар, у ҳолда уларнинг жазолари бундай аянчли шаклда бўлмаган бўларди.
Қуръон оятлари ва ҳадиси шарифлардан олинган таълимотлар бўйича, Аллоҳнинг раҳмати шу даражада кенг ва терандирки, гуноҳкор ва хатокорларнинг кўпчилигини ўз ичига қамраб олади ва қуйидаги йўлларнинг бири орқали азобдан омон қолишади:
- 1. Айримлар шафоат йўли билан;
- 2. Бошқа тоифадагилар кечирилиш йўли орқали;
- 3. Баъзи гуруҳ гуноҳкорлар қилган кичик солиҳ амаллари туфайли Аллоҳ таоло Ўзининг буюклиги билан уларга улкан мукофот ато этади.
- 4. Қолган баъзилар эса дўзахда маълум муддат қолиб, гуноҳлари сабабли жазоланажаклар, кейин эса бутун гуноҳларидан покланиб, Аллоҳнинг раҳмати ва Унинг фазлу карами билан ундан чиқариладилар.
- Фақат ҳақ билан душманликда бўлган ва зулм-зўравонлик, фисқу фасодга муккасидан кетган ҳамда бутун вужудини кофирлик ва имонсизлик қуршаб олган ашаддий гуруҳгина мангу азобда қолажакдир.
