Home / Қурони Карим / Қуръон ва Аҳли-Байт / «Бошлиқларга итоат қилинг» ояти

«Бошлиқларга итоат қилинг» ояти

Нисо сурасининг 59-оятида бундай дейилади:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً

  «Эй, мўминлар! Аллоҳга итоат этингиз, Пайғамбарга ва ўзларингиздан бўлмиш иш эгалари (раҳбарлар ва бошшлиқлар)-га итоат этингиз!

Бордию, бирор нарсада келиша олмай қолсангиз, уни Аллоҳга ва Расулга ҳавола қилингиз, агар Аллоҳга ва охират кунига имон келтирган бўлсангиз. Мана шу яхшироқ ва ечими чиройлироқ (иш)дир.» (Нисо сурасининг 59-оят.)
  Ушбу ояти каримада иш эгалари бўлмиш бошлиқларга итоат қилмоқ мутлақ ва ҳеч бир қайд-шартсиз Аллоҳ ва Унинг Расулига итоат қилиш билан ёнма-ён келган.
  Бу оятда айтилган бошлиқлар ва раҳбарлар кимлардир? Яъни ҳар бир замон ва шароитда ҳукумат тепасига келган ҳар қандай ҳукмдор ва раҳбарлар назарда тутилганми? Ундай бўлса, бугунги кунда бизнинг асримиздаги ҳар бир ўлканинг мусулмонлари ўз юртларидаги барча ҳокимларга сўзсиз итоат қилиб уларга бўйин эгишлари кераклиги келиб чиқмайдими? (Бундай тушунчани аҳли суннатнинг бир тоифа тафсирчи уламолари билдирганлар.)
  Аммо бу тушунча ҳеч бир ақл ва мантиққа тўғри келмайди. Зеро, бу ҳақиқат сир эмаски, турли макон ва замонларда ҳукмронлик қилганларнинг аксари фосиқ, бузғунчи, йўлдан оғган, қарам ва золим бўлиб ўтганлар.
  Ёки юқоридаги ояти каримадан кўзланган маъно-мафҳум; шариати исломия ҳукмларига қарши ва хилоф иш кўрмайдиган ҳукмдорларга бўйин эгиб итоат қилмоқлик-дан иборатми? Бу тушунча ҳам оятнинг қайд-шартсиз ва мутлақ келганига уйғун ва муносиб эмас.
  Ёхуд ушбу ояти каримада махсусан Пайғамбаримиз (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи васаллам) нинг саҳобаларига итоат қилмоқ-лик назарда тутилганми? Бу эҳтимол ҳам оятнинг бутун аср ва замонларни қамраб олувчи кенг кўламли маъно-маҳфумига муносиб ва уйғун эмас.
Бинобарин, ошкора тушуниб етамизки, юқоридаги ояти каримадан ҳар бир аср ва замонда мавжуд бўлган маъсум имом ва пешволарга эргашиб, уларга бўйин суниш назарда тутилган. Маъсум имом ва пешволарга итоат қилмоқ қайд-шартсиз вожиб бўлиб, уларнинг фармони Аллоҳ ва Расулуллоҳ (саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи васаллам) нинг фармони сингари итоат қилиниши фарз ва лозимдир.
  Ислом манбаларида бу хусусда ворид бўлган кўплаб ҳадисларда оятдаги «бошлиқлар» ва «раҳбарлар» ҳазрат Али (алайҳис салом) ва ул зотнинг зурриётидан бўлган маъсум имомлар эканлиги ошкора айтилган.  Демак, кўпгина ҳадисларга ва ақлий далилларга таянган ҳолда оятдаги итоат қилиниши фарз ва вожиб бўлган бошлиқлар- бу маъсум имомлар эканлиги яққол маълум бўлади.

Share

Check Also

Qur’оn va imоmat

  Qur’оn bu biz musulmоnlarning buyuk samоviy va ilоhiy kitоbimiz bo`lib, har taraflama hidоyatga bоshlоvchi …

Fikr bildirish

Email manzilingiz chop etilmaydi. Majburiy bandlar * bilan belgilangan

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.