Najot Kemasi sayti Ушбу сайт Аҳли-Байт ғояси асосидаги соф ва ҳаётбахш Ислом дини ҳақида ишончли манбаларга таяниб теран маълумотларни ҳақиқат изловчиларига тақдим этиб боради.
Related Articles
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм
Ассалому алейкум азиз ўқувчилар. Барчангизга қувончли, файзли ва омадли дамларни тилаган ҳолда, Бақара сурасининг 28 – ояти таржимаси ва тафсирини эътиборингизга ҳавола этамиз:
<كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنْتُمْ أَمْوَاتاً فَأَحْيَـٰكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ>
«Аллоҳга қандай кофир бўласизлар? Ҳолбуки, жонсиз эдингиз ва У сизга жон берди, кейин жонингизни олади ва яна сизни тирилтиради, сўнгра Унинг ҳузурига қайтариласиз.»
Аллоҳни танишнинг энг афзал йўли банда ўзининг ва оламнинг яратилиши ҳақида тафаккур қилмоғидир. Ўлим ва ҳаёт ҳақида тафаккур қилиш инсонни шундай бир ҳақиқатдан огоҳ этадики, у – агар ҳаёт ўз қўлимда бўлганида доимий бўларди. Ҳолбуки, олдин йўқ эдим, кейин пайдо бўлдим ва сўнгра ҳаёт мендан қайта олинади, деган хулосага келади. Бундан олдин, биз ҳам тошлар ва ёғочлардек жонсиз ҳамда ўлик эдик. Илоҳий ҳаёт шабадаси бизга жон ва руҳ бағишлади ҳамда шундан сўнг, идрок, шуур ва тафаккурга эга бўлдик. Шу нуқтаи назардан Аллоҳ таолонинг бизларга берган энг улуғ неъмати ҳаёт неъматидир. Башарият илм ва технологиядаги шунчалик ривожланишига қарамасдан ҳозирги кунда ҳам ҳаётнинг рамзу асрорини англашдан ожиздир.
Бу оятдан биринчидан, Қуръоннинг иршод ва ҳидоят услубларидан бири инсоннинг тафаккур қилиш ва ақл юритиш билан ҳақиқатларни англаши ва ўринсиз тақлидлар сабабли ҳақнинг изидан бормаслиги учун ақл ва фитрат қаршисида савол ўртага қўйиш эканлигини;
Иккинчидан, ҳаёт борлиги Аллоҳ борлигининг аломати, ўлим эса маъод ва охират куни борлигининг белги-нишонаси эканлигини;
Учинчидан, ўзликни таниш Аллоҳни танишнинг муқаддимаси эканлиги, агар инсон ўзининг кимлигини таниса, Аллоҳни ҳам танишини;
Тўртинчидан эса, ўлим ҳаётнинг якуни эмаслиги, балки бошқа ҳаётнинг бошланиши ва Аллоҳ сари ҳаракат қилиш эканлигини ўрганиб оламиз.
Энди Бақара сурасининг 29 – ояти таржимаси ва тафсирига қулоқ тутамиз:
<هُوَ الَّذِى خَلَقَ لَكُم مَّا فِى الْأَرْضِ جَمِيعاً ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَآءِ فَسَوَّيهُنَّ سَبْعَ سَمَوَاتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَىءٍ عَلِيمٌ>
«У ер юзидаги ҳамма нарсани Сизлар учун яратган. Сўнгра осмон[ни яратишга] киришди ва уларни етти осмон қилиб тиклади. Ва У ҳамма нарсани билувчидир.»
Ушбу оятдан олинадиган маъно шуки, Аллоҳ ер юзидаги жамики нарсаларни инсон учун яратган экан, инсон ҳам, ўз навбатида, ўша неъматларни берган Зотга шукр қилиб яшамоғи лозим. Ҳол шундай экан, қандай қилиб улар Аллоҳни инкор этадилар ва унга куфр келтирадилар?!
Тавҳид ва яккахудоликнинг далилларидан бири, олимлар уни танишдан ожиз эканликларини тан олаётган ўта мураккаб, аммо тадбирга бой осмонлардир. Кўзимизга шунчалик катта кўринадиган ер курраси Қуръон таъбири билан айтганда кичик бир сайёрадир. Аммо Аллоҳ таоло кўплаб оятларда, шу жумладан ушбу оятда осмон ҳақида “сабъа самавот” деб буюрмоқда, яъни Аллоҳ Ўзининг буюк қудрати ва тадбирига асосан еттита осмонни яратиб, уларни ҳам инсониятнинг хизмати учун қилиб қўйди. Бошқа оятларга кўра, инсон кўзи билан кўрадиган осмон (ас- сама ад- дунйа) унинг энг қуйи табақасидир. Қолган олтита осмон эса башариятнинг кўзидан йироқдадир.
Бу оятдан биринчидан, инсон еру кўкдаги барча жонзотлардан устун ва яратилишнинг сўнгги мақсади эканлигини;
Иккинчидан, Аллоҳ таоло борлиқни биз учун яратиб қўйганлиги, биз ҳам фақат Аллоҳ учун банда бўлишимиз лозимлигини;
Учинчидан, табиатда ҳеч бир нарса беҳуда яратилмагани, балки башариятга хизмат қилиши учун яратилгани, аммо кўпчилик бандалар улардан тўғри фойдаланишни билмасликларини;
Тўртинчидан эса, инсон дунё учун эмас, балки дунё инсон учун эканлигини ўрганиб оламиз.
Суҳбатимиз пировардида Бақара сурасининг 30 – ояти таржимаси ва тафсири билан танишамиз:
<وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَئِكَةِ إِنّى جَاعِلٌ فِى الْأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمآءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّى أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ>
Парвардигорингиз фаришталарга: «Албатта Мен ер юзида бир халифа вужудга келтирмоқчиман», деган вақини [эслагин, эй Бизнинг элчимиз. Шунда фаришталар:] «Унда [Ерда] бузғунчилик қиладиган, қонлар тўкадиган кимсани [халифа] қиласанми? Ҳолбуки, бизлар Сенинг ҳамду саноинг билан тасбеҳ айтамиз ва Сени [бутун айбу-нуқсонлардан] пок-муқаддас, деб ёдқиламиз-ку!», дейишди. [Парвардигорингиз:] «Албатта Мен сизлар билмаган нарсани биламан», деди. [Халифадан мурод; «Аллоҳнинг ер юзидаги намояндаси ёки Одам яратилишидан олдин ерюзида яшаб, сўнгра инқирозга учраган кимсаларнинг ўринбосари» назарда тутилган]
Ушбу оят инсоннинг маънавий ўрни ва мақомини баён этмоқда. Аллоҳ таоло инсонни яратгач, фаришталарга хабар бериб айтади; одам шунчалик улуҳ ва лаёқатлики, у Аллоҳнинг ердаги ўринбосари ва халифаси бўлиши кутилмоқда.
Аммо фаришталар бу мавзудан хавотирланиш билдириб, авлоди бузғунчилик ва фасод қилувчи кишини қандай қилиб Ўзингнинг ер юзидаги халифанг этиб тайинлайсан?! – дейишади. Фаришталарнинг қарашидан Аллоҳ таоло ерда ўз вакилини тайинламоқчи экан, бу халифа ҳар қандай гуноҳ, фасоддан йироқ ва фақат Аллоҳга тобе ва муте киши бўлиши зарур. Шунинг учун, улар одам ерда халифа бўлишининг хабарини эшитгач, ажабланишди. Чунки, ундан вужудга келувчи авлодлар бузғунчи ва фосиқ бўлишларини билишар эди. Ўзлари доим тасбиҳ ва ибодат билан машғул бўлишгани учун, бу мақомга тайинланишларини хоҳлашди.
Аммо Аллоҳ таоло фаришталарга жавобан ушбу ҳақиқатни очиқладики, сизлар башарнинг фақат заиф ва нуқсонли томонларини кўрибсиз, лекин унинг ижобий ва юксак жиҳатларидан бехабарсиз. Аммо Мен билган нарсани сиз билмайсиз.
Ушбу оятдан маълум бўляптики, Аллоҳ таоло Одамни Ўзининг ер юзидаги ўринбосари ва халифаси бўлишини ирода этган экан. Демак, инсонга улкан ишонч билдирилган, буюк Аллоҳнинг халифаси бўлишдек олий мақомга лойиқ кўрилган. Бундай марҳаматнинг ўзига яраша улкан масъулияти ҳам бор. Инсон шуни англаган ҳолда, уни халифа қилиб қўйган Зотнинг топшириқларини бажармоғи, яратган Зот муносиб кўрган олий мақомга иснод келтирмасликка ҳаракат қилмоғи керак.
Бу оятдан биринчидан, башариятнинг борлиқдаги ўрни ва мақоми ўта юксак бўлгани учун, Аллоҳ таоло унинг яратилиши ва халифалиги борасидаги мавзуни фаришталарга билдирганини;
Иккинчидан, халифа ва илоҳий ҳокимни тайинлаш бошқаларнинг эмас, Аллоҳ таолонинг қўлида эканлигини;
Учинчидан, инсонга улкан ишонч билдирилгани туфайли буюк Аллоҳнинг халифаси бўлишдек олий мақомга лойиқ кўрилганини;
Тўртинчидан эса, Аллоҳнинг ер юзидаги халифаси фосиқ ва бузғунчи эмас, балки одил ва пок бўлиши лозимлигини ўрганиб оламиз. 2014-05-28. 09:19:42
