Najot Kemasi sayti Ушбу сайт Аҳли-Байт ғояси асосидаги соф ва ҳаётбахш Ислом дини ҳақида ишончли манбаларга таяниб теран маълумотларни ҳақиқат изловчиларига тақдим этиб боради.
Related Articles
Борлиқ ато этувчи ва Раҳмли Аллоҳ номи билан
Ислом дини ижтимоий бир тизим бўлиб, унда одамларнинг бахт-саодатга эришишлари катта аҳамиятга эга. Пайғамбарларнинг илоҳий кўрсатмалар билан юборилишларидан кўзланган мақсад инсонларни ҳидоят этиш ва жамиятда адолатни барпо этиш бўлган. Ислом таълимотларига кўра, исломий жамиятда бир намуна бўлиши лозим. Токи, одамлар унга қараб ўз ҳаётларини тартиб-интизомга солишсин.
Бошқа томондан эса исломий жамиятда одамларга каромат ва олийжаноблик бағишланиб, уларга ўз турмуш тарзларини йўлга қўйишлари учун имкониятлар яратилмоғи лозим. Бундай жамиятда одамлар ўз сиёсий ишларида давлатдан озод бўлган ҳолда ёки давлат уларнинг сиёсий фаолиятига йўл очиб берган ҳолда эркин ҳаёт кечирадилар.
Эркинликнинг бир тури – бу инсоннинг сиёсий жиҳатдан озод бўлиши деб тарифланади.
Қуръони Карим ояти карималарига кўра, инсоннинг виждон эркинлигига эга эканлигини биринчи бўлиб ихтиёр соҳиби эканлиги, танлаш ҳақуқига эга эканлиги ва шунингдек, инсон ер юзида Худонинг халифаси ва ўринбосари эканлигидан билиб олиш мумкин. Инсон ўз фитрати (илоҳий табиати)га биноан, яхши-ёмонни фарқалай олади. Шунга кўра, киши тўғри ёхуд нотўғри йўлдан боришни унинг ўзи танлайди. Бу борада Қуръони Каримдаги муборак “Инсон” сурасининг 3-ояти каримасида шундай айтилган:
إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا ﴿٣﴾
«Дарҳақиқат, Биз уни (инсонни) хоҳ у шукр қилгувчи (Аллоҳга бўйсунувчи) бўлсин ва хоҳ куфр келтирувчи бўлсин (тўғри) йўлга ҳидоят қилдик.»
Ояти кариманинг маъно-мазмуни шуки, шукр қилгувчилар Биз уларни ҳидоят қилган тўғри йўлни – Ҳақ динни маҳкам тутадилар, куфр келтирувчи кўрнамак кимсалар эса ўзларига кўрсатилган тўғри йўлдан юз ўгирадилар.
Инсоннинг ўзигагина хос бўлган хусусиятларни назарда тутиб, Қуръони Карим уни Худонинг ер юзидаги халифаси ва ўринбосари деб номлаган. Ушбу сўзимизга Қуръони Каримдаги муборак “Бақара” сурасининг 30-ояти каримаси далил бўла олади:
وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿٣٠﴾
Парвардигорингиз фаришталарга: «Албатта Мен ер юзида бир халифа вужудга келтирмоқчиман», деган вақини [эслагин, эй Бизнинг элчимиз. Шунда фаришталар:] «Унда [Ерда] бузғунчилик қиладиган, қонлар тўкадиган кимсани [халифа] қиласанми? Ҳолбуки, бизлар Сенинг ҳамду саноинг билан тасбеҳ айтамиз ва Сени [бутун айбу-нуқсонлардан] пок-муқаддас, деб ёд қиламиз-ку!», дейишди. [Парвардигорингиз:] «Албатта Мен сизлар билмаган нарсани биламан», деди.
Қуръони Каримга кўра, инсон ер юзида Худонинг халифаси сифатида шундай каромат ва улуғворликка эгаки, бошқа тирик мавжудотлар унга бўйин сундириб қўйилган. Бу борада Қуръони Каримдаги муборак «Жосия» сурасининг 13-ояти каримасида шундай баён қилинган:
وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مِّنْهُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿١٣﴾
«У Ўз томонидан (Ўз хоҳиш-иродаси билан) сизларга осмонлардаги ва ердаги барча нарсаларни бўйсундирди. Албатта, бунда тафаккур қиладиган кишилар учун оят–ибратлар бордир.»
Ушбу асосларга биноан, инсон фитрий огоҳлиги ва ақлу фаросати ила ўз қилмишларининг яхши ёки ёмон эканлигини фаҳмлай олади. Лекин шунга қарамай, инсон ўз сиёсий фаолиятларида озод бўлса-да, жамиятда ўз қилмиш ва сўзларини назорат этиб туриши керак бўлади. Қуръони Каримдаги муборак «Муъминун» сурасининг 115-ояти каримасида бу борада шундай айтилган:
أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ ﴿١١٥﴾
«Ёки сизларнинг гумонингизча, Биз сизларни беҳуда (яъни бу дунёда сизларга бирор вазифа бермай, охиратда эса сизларни ҳисоб-китоб қилмай, ўз ҳолларингизга ташлаб қўйиб) яратдигу, сизлар Бизнинг ҳузуримизга қайтарилмайсизларми?!»
Мусулмон кишининг сиёсий эркинлиги асосларидан бири – бу исломий жамиятда ҳеч ким бошқа бир кишидан устун бўла олмаслигидир. Ҳеч ким бошқа бир кишига «хўжаин» бўлиши мумкин эмас. Қуръони Каримдаги муборак Оли Имрон сурасининг 64-ояти каримасида одамларга қарата шундай айтилади:
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَىٰ كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّـهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّـهِ ۚ فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ ﴿٦٤﴾
«Айтгин (эй Муҳаммад): «Эй аҳли китоб (яъни яҳудий ва насронийлар), бизга ҳам, сизга ҳам баб-баробар бўлган бир сўз томон келинглар – ёлғиз Аллоҳгагина ибодат қилайлик, Унга ҳеч нарсани шерик қилмайлик ва бир-бировларимизни Аллоҳдан ўзга худо қилиб олмайлик». Агар улар (аҳли китоб) ушбу даъватдан юз ўгирсалар, унда сизлар (эй мўминлар): «Гувоҳ бўлинглар, биз мусулмонлар ягона Аллоҳга итоат қилгувчилармиз», деб айтинглар!»
Ислом эътиқодига кўра, бутун оламни яратган Тангри таоло барча инсонлар бахтли яшасинлар деб Ўз томонидан саодатли ҳаёт учун дастуриламал ва кўрсатмаларни ўз ичига олган қонун-қоидаларни, яъни динни юборган. Кимда-ким бу қонун-қоидаларни тан олмасдан ўзича янги қонун чиқармоқчи бўлса, у худоликни даъво қилган ҳисобланади ва унинг изидан эргашганлар эса уни Худо деб билган бўладилар.
