Najot Kemasi sayti Ушбу сайт Аҳли-Байт ғояси асосидаги соф ва ҳаётбахш Ислом дини ҳақида ишончли манбаларга таяниб теран маълумотларни ҳақиқат изловчиларига тақдим этиб боради.
Related Articles
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм
Ассалому алейкум азиз ўқувчилар. Барчангизга қувончли, файзли ва омадли дамларни тилаган ҳолда, қалбларимиз Аллоҳнинг оятлари ёғдусида нур ва ёруғликка тўлиб тошиши умидида Бақара сурасининг 79 ва 80 – оятлари таржимаси ва тафсирига диққатингизни қаратамиз:
﴿فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ يَكْتُبُونَ الْكِتَـٰبَ بِأَيْدِيهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هَـٰذَا مِنْ عِندِ اللَّهِ لِيَشْتَرُواْ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَوَيْلٌ لَّهُم مِّمَّا كَتَبَتْ أَيْدِيهِمْ وَوَيْلٌ لَّهُم مِّمَّا يَكْسِبُونَ! وَقَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَيَّامًا مَعْدُودَةً قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِنْدَ اللَّهِ عَهْدًا فَلَن يُخْلِفَ اللَّهُ عَهْدَهُ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ﴾
79. Ўз қўллари билан китобни ёзиб, сўнгра уни арзимас баҳога сотишлари учун: «Бу Аллоҳ ҳузуридандир» дейдиган кимсаларнинг ҳолига вой бўлсин! Демак, уларга қўллари билан ёзган нарсалари сабабли ҳалокат бўлсин ва [ўзгартирганлари эвазига] қўлга киритган нарсалари [фойдалари]дан уларга ҳалокат бўлсин!
80. Ва [яҳудийлар]: «Бизга жаҳаннам олови сира ҳам тегмайди, тегса ҳам фақат бир неча кунларгина [ота-боболаримиз бузоққа сиғинган кунлар саноғича] тегади, холос», дейишди. [Эй Муҳаммад (с.а.о)] айтгин: «Аллоҳ ҳузурида аҳд олганмисизлар?! [У ҳолда] Аллоҳ зинҳор аҳдини бузмайди ёки билмайдиган нарсангизни Аллоҳга тўнкайсизларми?!»
Тарих давомида динни дунёталаблик воситасига айлантирган баъзи бир олимлар ҳам яшаб ўтишган. Дин либосини кийиб олган баъзи бир дунёпарастлар ўз маҳсулотини сотадиган сотувчидек бойлик орттириш учун динларини сотишади.
Одамларнинг розилигини жалб этиш ёки ҳокиму амалдорлар назарида обрў ва эътибор қозониш мақсадида Аллоҳнинг динига хурофотлар ва бидъатларни киритиш ёки хусусий ва тоифавий манфаатларни деб дин кўрсатмаларини айланиб ўтиш, ана шу ишлар сирасидан бўлиб, Қуръони Карим энг кескин оҳангда ва «вайл» яъни ўлим ва ҳалокат сўзини такрорлаш билан бу ишнинг нақадар қабиҳ ва жирканч эканлиги борасида огоҳлантирмоқда.
Аллоҳ таоло оятнинг давомида бани Исроилнинг хомхаёлларидан бирига ишора этиб ушбу ҳақиқатни баён этмоқдаки, яҳудийлар мабодо бирор катта гуноҳ ишга қўл уриб қолгудек бўлсалар, ўзларини оқлаш учун: «Биз яҳудийларнинг жазоимиз бошқалардан фарқли ўлароқ, озроқ бўлур ва бор-йўғи бир неча кун азобда қолурмиз холос», дейишарди. Улар биз фақатгина бир неча кун азобда қолурмиз, деб айтишларидан кўзлаган муддатлари ўз ота-боболарининг бузоққа сиғинган кунлари миқдоридир. Аллоҳ таоло оятнинг давомида уларнинг бу хомхаёлларини кескин рад этиб шуни айтмоқдаки, сизлар Аллоҳга нисбат бераётган бу ақийда нораводир. Зероки, Аллоҳнинг наздида ҳамма бандалар тенгдирлар ва ҳеч бир қавм ёки миллат бошқасидан устун эмас.
Бу оятлардан биринчидан, динсозлик ва динфурушлик фосиқ ва бузуқ олимларнинг ўта хавфли ишларидан бири эканлиги, шунинг учун одамлар эҳтиёт бўлишлари ва ҳар қандай кишидан ҳар қандай сўзни қабул қилмасликлари лозимлигини;
Иккинчидан, устунталаблик ва миллатчилик таъқиқланганини ҳамда Аллоҳнинг наздида барча инсонлар бир ва баробар эканлигини ва ҳеч бир қавм ёки миллат бошқасидан устун турмаслигини ўрганиб оламиз.
Энди Бақара сурасининг 81 ва 82 – оятлари таржимаси ва тафсирини кўздан кечарамиз:
﴿بَلَى ٰ مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَـٰطَتْ بِهِ خَطِيئَـٰـتُهُ فأُوْلَـٰئِكَ أَصْحَـٰبُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَـٰلِدُونَ! وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَـٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ﴾
81. Ҳа, кимки, ёмонлик қилса ва гуноҳи [такрорланиш оқибатида] унинг бутун вужудини қамраб олса [ва бунинг натижасида иймони йўққа чиқса], ана ўшалар дўзах аҳлидирлар, улар унда абадий қолурлар.
82. Иймон келтириб, эзгу амалларни қилганлар эса, айнан ўшалар жаннат аҳлидирлар, улар унда абадий қолурлар.
Илоҳий жазо ва мукофотнинг меъёри ҳамда мезонини баён этаётган бу иккала ояти карима қуйдагича марҳамат қилмоқда: Агар банда билиб туриб, қасддан гуноҳнинг изидан борса ва уни гуноҳ ўзида ғарқ этса, шак-шубҳасиз, жаҳаннам аҳлидан бўлиб унда мангу қолади ва унинг учун қочиш йўли йўқ ҳамда бу борада яҳудийлар билан бошқа қавм ва эллар ўртасида ҳеч қандай фарқ йўқ.
Айни пайтда жаннатга киришнинг шарти иймон билан амал биргаликдадир. Ҳатто бу борада иймоннинг ёки амалнинг ёлғиз ўзи етарли эмас.
Бу оятлардан илоҳий жазо ва мукофотдаги мезон гумон ва орзу-хиёллар эмас, балки иймон ҳамда амал эканлиги, аслида амалсиз умиднинг қадр-қиймати йўқлигини ўрганиб оламиз.
Суҳбатимиз ниҳоясида Бақара сурасининг 83 ва 84 – оятлари таржимаси ва тафсири билан танишамиз:
﴿وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَــٰقَ بَنِى إِسْرآءِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً وَذِى الْقُرْبَى وَالْيَتَـٰمى ٰ وَالْمَسَــٰكِينِ وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُواْ الصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ الزَّكَوٰةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلاً مِّنكُمْ وَأَنْتُمْ مُّعْرِضُونَ !وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَــٰقَكُمْ لَا تَسْفِكُونَ دِمَآءَكُمْ وَلَا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَكُمْ مِّن دِيَــٰرِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنْتُمْ تَشْهَدُونَ﴾
83. Бани Исроилдан: «Аллоҳдан ўзгага ибодат қилмангиз ва ота-она, қариндош-уруғ, етим ва мискинларга яхшилик қилингиз ва одамларга яхши гапиринглар ва намозни тўкис адо этинглар ва закотни беринглар», деб аҳд-паймон олган замонимизни эсланг. Сўнгра сизлардан озчиликдан бошқа ҳаммангиз юз ўгириб кетдингиз.
84. Сизлардан: «Бир-бирингизнинг қонингизни тўкманглар ва бир-бирингизни диёрларингиздан чиқариб юборманглар» деб аҳд-паймон олган замонимизни эсланг. Сўнгра гувоҳлик берган ҳолингизда, [ушбу аҳду паймонга] иқрор бўлгандингиз.
Ояти карималарни диққат ила кўздан кечирсак, ушбу ҳақиқат маълум бўладики, Аллоҳ таоло бани Исроилдан аҳду паймон олган ишлар Ислом динида ҳам буюрилган ишлардир. Шундан хулоса чиқара оламизки, барча самовий динларнинг келиб чиқиш асоси ва негизи бирдир. Тавҳид ақийдасининг асоси бўлмиш Аллоҳдан бошқага ибодат қилмаслик, аҳду паймон олинган ишларнинг бошида келтирилган. Ота-онага яхшилик қилиш ҳар бир фарзанднинг муқаддас бурчи ҳисобланади. Қариндошларнинг қариндошлик ҳаққи бор, уларга ҳам яхшилик қилиш лозим. Етимлар ва боқувчисиз қолган ёш болаларнинг ҳам жамиятда ҳаққи бор. Шунингдек, муҳтож, йўқсил ва мискинлар ҳам турли сабабларга кўра, ҳаёти ноқулай вазиятга тушиб қолган шахслардир, уларга ҳам яхшилик кўрсатиш инсоннинг инсонийлик бурчи ҳисобланади.
Оятнинг давомида яна икки маврид, яъни инсонлар жони ва ватанни ҳурмат қилиш зарурлиги ҳам қўшилмоқда.
Бу оятлардан биринчидан, баъзида гуноҳ амаллар инсон вужудини кучли қамраб олиши натижасида унинг қалби ва руҳини тўсиб қўйиши ҳамда бунинг оқибатида фақат ёмонликларгагина қўл уришини;
Иккинчидан, Аллоҳ таоло инсондан муҳим аҳду паймонларни олгани ва агар инсон ана шу аҳду паймонларга амал қилса саодатга етишини ўрганиб оламиз.
