Najot Kemasi sayti Ушбу сайт Аҳли-Байт ғояси асосидаги соф ва ҳаётбахш Ислом дини ҳақида ишончли манбаларга таяниб теран маълумотларни ҳақиқат изловчиларига тақдим этиб боради.
Related Articles
Кўпчилик инсонлар ўзидан охират олами ҳақида сўраб: «Ўлимдан кейинги охират олами ҳам худди бу дунёга ўхшайдими ёки ундан фарқи борми? Охират оламидаги неъматлар, жазо ва азоблар, бир сўз билан айтганда, охират оламининг тузими ва қонун-қоидалари бу дунёникига ўхшайдими?», деб айтишади.
Бу саволнинг жавобида очиқ-ошкор қилиб айтмоқ лозимки, қўлимиздаги шоҳидларнинг кўрсатишича, нариги олам билан бу дунёнинг орасида катта фарқ бор. Шу даражадаки, бизнинг қиёмат тўғрисида билган нарсаларимиз худди узоқдан кўрганимиз шарпа ва кўланка сингаридир, холос.
Энг яхшиси олдин ҳам мисол қилиб келтирганимиз «эмбрион» мисолидан фойдалансак. Она қорнидаги олам билан бу дунё орасида қандай фарқ бўлса, худди шунга ўхшаб, бу «дунё» ва «охират олами» ўртасида шу миқдорда ёки ортиқроқ фарқ ва оралиқ бордир.
Фараз қилинг, агар она қорнидаги боланинг ақл-ҳуши ва тили бўлганида эди ва ушбу гўдак бу оламнинг еру-осмони, юлдузлари, қуёш, ойи, тоғ-адирлари, ўрмон-денгизлари ва гиёҳ-ўсимликлари дунёси ҳақида тўғри тушунча ва тасаввурга эга бўлмоқчи бўлса, шак-шубҳасиз, бунинг уддасидан чиқа олмас эди.
Она қорнида бўлиб, жуда тор муҳитдан бошқа ерни кўрмаган гўдак учун ой, қуёш, денгиз, тўфон, шабада, гуллар ва бу дунёнинг гўзалликлари асло тушунарли эмас. Чунки, унинг тор дунёсига муносиб бўлган луғатида фақат бир неча қисқа сўзларгина мавжуддир, холос. Агар фаразан бирор киши она қорнидан ташқарида туриб, бу дунёнинг гўзалликлари ҳақида унга айтиб берса ҳам унинг сўзларининг маъносини сира тушуниб етмайди.
Бу дунёнинг охират оламининг кенглигига нисбатан чекланганлиги ҳам худди шундай ёки ундан ҳам зиёдроқдир. Яъни биз яшаётган дунё охират оламига қараганда чегараланганлиги она қорнидаги оламнинг бу дунёга нисбатан чекланганлигидан анча кўпроқдир. Шундай экан, биз охират оламининг ноз-неъматлари ва жаннат маъвоси ҳақида мукаммал ҳолда тўғри тасаввур ва тушунчага эга бўла олмаслигимиз турган гап.
Шунинг учун ҳадиси шарифда бу борада айтилишича:
«فِيْهَا مَا لَا عَيْنٌ رَأَتْ وَ لَا أُذُنٌ سَمِعَتْ وَ لَا خَطَرَ عَلَي قَلْبِ بَشَرٍ»
«Жаннатда шундай ноз-неъматлар борки, ҳеч бир кўз уларни кўрмаган, ҳеч бир қулоқ эшитмаган ва ҳатто ҳеч кимсанинг ақлига ҳам келмаган!»
Қуръони Карим ҳам ушбу ҳақиқатни бошқа таъбир билан баён этади:
فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِيَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
«Демак, ҳеч бир жон қилиб ўтган амалларига мукофот бўлиши учун, уларга беркитиб қўйилган кўз қувончларини (охират неъматларини) билмас.» (Сажда сураси; 17-оят.)
Шунга биноан, нариги оламда ҳукм сурувчи қонун-қоидалар ва тузумлар бу дунёники билан кўп фарқ қилади. Масалан: Қиёмат маҳкамасида бизларнинг бу дунёда қилиб ўтган амалларимизга қўл, оёқларимиз, баданимиз-нинг териси, ҳаттоки, амални бажарган ер ва макон ҳам гувоҳлик беришади:
الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلَى أَفْوَاهِهِمْ وَتُكَلِّمُنَا أَيْدِيهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُم بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
«Бу Кунда Биз уларнинг оғизларини муҳрлаб қўюрмиз. Бизга уларнинг қилиб ўтган ишлари ҳақида қўллари сўзлаб, оёқлари гувоҳлик берур.» (Ёсин сураси; 65- оят.)
وَقَالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدتُّمْ عَلَيْنَا قَالُوا أَنطَقَنَا اللَّهُ الَّذِي أَنطَقَ كُلَّ شَيْءٍ وَهُوَ خَلَقَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ
«Улар териларига: «Нима учун бизга қарши гувоҳлик бердинглар?» – дейишганида, (терилари): «Бизларни барча нарсани сўзлатган зот – Аллоҳ сўзлатди. Ва У сизларни илк бор яратган ва сизлар яна Унинг Ўзигагина қайтарилурсизлар», дейдилар.» (Фуссилат сураси; 21-оят).
Олдинги замонда бу нарсани тасаввур қилиш ҳам қийин ва мушкул эди. Аммо бугунги кунга келиб, фан ва саноат ривожланиши билан, саҳналарни ёки товушларни ёзиб олиш мумкинлигини кўриб турган пайтда таажжубланишга ўрин қолмайди.
Ҳар ҳолда гарчанд охират оламининг ноз-неъматлари тўғрисида билган маълумотимиз узоқдан кўринадиган шарпа ва кўланкага ўхшаса-да ҳамда унинг кенглиги, аҳамияти ва хусусиятидан тўлқонли воқиф бўлмасак-да, аммо бизга маълум бўлишича, маод ва қайта тирилиш ҳар иккала қисмда, яъни ҳам жисмоний ва ҳам руҳий бўлганлиги учун табиатан ажр-мукофот ва жазо ҳам шунга яраша икки тарафлама бўлади. Бошқа таъбир билан айтганда, моддий ва жисмоний қайта тирилишни назарда тутиб, моддий мукофотлар ёки жазолар берилади ва руҳий қайта тирилишни назарга олиб, руҳий ва маънавий ажр-мукофотлар ёки жазолар ато этилади. Қуръонда моддий ва жисмоний неъматлар ва мукофотлар ҳақида қуйидагича васф этилади:
وَبَشِّرِ الَّذِين آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ كُلَّمَا رُزِقُواْ مِنْهَا مِن ثَمَرَةٍ رِّزْقاً قَالُواْ هَـذَا الَّذِي رُزِقْنَا مِن قَبْلُ وَأُتُواْ بِهِ مُتَشَابِهاً وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ
«Имон келтирган ва солиҳ амаллар қилганларга башорат бергинки, улар учун остидан анҳорлар оқиб турадиган жаннат боғлари бор. Ҳар гоҳ ўша [жаннат боғларилари]нинг бирор мевасидан тановул қилсалар: «Бу бизга бундан олдин ҳам ато этилган ризқнинг худди ўзи-ку», дейишади. Ҳолбуки, уларга шунга ўхшаш мевалар келтирилади. Ҳамда улар учун у ерда покиза жуфтлар [аёллар] бор ва улар у ер [жаннат боғлари]да абадий қолурлар.» (Бақара сураси; 25-оят)
Маънавий ва руҳий мукофот, неъматлар борасида эса бундай дейилади:
وَعَدَ اللّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
«Аллоҳ мўминлар ва мўминаларга остидан анҳорлар оқиб турадиган жаннатларни, улар унда абадий қолувчи эканликларини ва мангу жаннатлардаги покиза масканларни ваъда қилди. Аллоҳнинг ризолиги эса, (ҳамма неъматлардан) буюкроқдир. Ана шу улкан ютуқдир.» (Тавба сураси; 72-оят).
Ҳа, жаннат аҳли учун Аллоҳнинг розилигига эришишдан кўра буюкроқ неъмат йўқдир. Аллоҳ улардан рози ва уларни Ўз ҳузурига қабул қилганидан шундай шодлик, қувонч ва лаззатга тўлиб тошадиларки, ҳеч қайси неъмат улар учун бунчалик лаззатбахш бўлмайди ва буни ҳеч нарса билан қиёслаб бўлмайди. Худди шунингдек, дўзах аҳли учун Аллоҳнинг норизолиги ва ғазабидан кўра оғирроқ ва шиддатлироқ азоб-қийноқ йўқдир. Гарчи дўзах аҳли учун оловда ёниш ва жисмоний қийноқ-азоблар ҳам бор.
