Ахлоқ ва исломий тарбия

.Ҳаммамиз биламизки исломнинг муваффақиятларга эришувида шарт-шароит яратган омиллардан бири Пайғамбар (с.а.в)нинг баркамол ахлоқларидир. Бу факт Қуръони Каримда келтирилган  бўлиб, Аллоҳ  таоло шундай дейди: “Агар қўпол, қаттиқ дил бўлганингизда эди, албатта атрофингиздагилар тарқалиб кетган бўлар эди”.(Қуръон 3 :158)

.Ғийбатнинг энг хавфли оқибати  бу ялқов шахс онгининг маънавий емирилишидир.  Ақл-идрокнинг табиий   йўлидан жуда оғиб кетган кишилар босиқ фикрлиликдан жудо бўладилар ва уларнинг камчиликлари ҳамда сирларини фош этишга кўрсатиладиган зиёндан ташқари ўзларининг  ахлоқий тизимларини ҳам  барбод қиладилар.

Инсоннинг энг жиддий ожизликларидан бири  унинг ўз камчиликларини билмаслигидир. Кўп ҳолатларда қалб кераксиз хислатларни идора эта олмайди, бу эса азобуқубатларга асос бўлади. Инсон ўз нодонлигининг қулига айланса, ўзида ахлоқодоб руҳини сўндиради ва шу зайлда ўзини  бахт ва осойишталикдан маҳрум этувчи ўз майли, ҳаваси ва кўпдан  кўп ўз эҳтиросларининг қурбонига айланади. …

  Севги – муҳаббат табиий инсоний ҳиссиётдир. Шу туфайли ҳар бир киши ўз қабилидаги бошқа бир намояндага қандайдир ҳавас билан интилади. Шундай қилиб ушбу туғма табиий эҳтиёж қондирилиши лозим ва ҳар бир киши маълум миқдордаги кишилар ёки бир гуруҳ одамлар билан ижтимоий соҳадаги ютуқларга эришиш учун дўстона алоқаларни ўрнатиши лозим. …

.Қуръони Карим ғийбатнинг моҳиятини  қисқа ва аниқ оят билан ифодалайди: “Сизлардан бирорталарингиз ўзларингизнинг  ўлган биродарларингизнинг гўштини ейишни яхши кўрадими? Ахир, Сиз жирканч бир ҳолатни ҳис қиласиз-ку”. Шундай экан, табиийки одам учун ўликнинг гўштини ейиш ман этилганидек,  унинг онги ҳам ғийбатдан нафратланмоғи керак.

Ғийбатнинг энг хавфли оқибати – бу ялқов шахс онгининг маънавий емирилишидир.  Ақл-идрокнинг табиий   йўлидан жуда оғиб кетган кишилар босиқ фикрлиликдан жудо бўладилар ва уларнинг камчиликлари ҳамда сирларини фош этишга кўрсатиладиган зиёндан ташқари ўзларининг  ахлоқий тизимларини ҳам  барбод қиладилар. Туҳмат инсоний ахлоқнинг олий мақомини барбод қилади ва лол қоларли тезликда инсонни …

Ғийбат инсоннинг гуноҳкор ишларининг намоён бўлиши эканлигига қарамасдан  инсоннинг маънавияти билан ҳам бевосита боғлиқдир. Ғийбат хавфли руҳий бузилишнинг белгиси бўлиб,  у таъсир қилишининг яширин соҳаларини биз тадқиқ этмоғимиз лозим. Ахлоқ бўйича мутахассислар ғийбат тарқалишининг қатор сабабларини таъкидлайдилар.  Уларнинг ичида энг муҳимлари ҳасад, нафрат, кеккайиш, шуҳратпарастлик ва шубҳадир. Шубҳа йўқки, шахснинг …

Қаҳр -ғазаб деган машҳур касалликдан даволанишнинг энг самарали воситаси буюк пайғамбарлар ва имомлар таълимотига қатъий амал қилмоқликдир. Фан ҳомийлари – шифокорлар, руҳшунослар ва файласуфларнинг хулосалари албатта фойдали, аммо улар инсон учун бало, офат ҳисобланган қаҳр -ғазабдан қутулишнинг муаммоларини ҳал эта олмайдилар. Буюк устозлар оқилликка изчил амал қила бориб, доимо қаҳр …

Муҳаббат ва унга эришмоқликнинг тимсоли сифатида қараш мумкин бўлган олижаноб ахлоқий хислатлардан бири камтарлик (хоксорликдир). Жамият олдида ўз бурчини адо эта туриб, яхши хулқ меъёрларига амал қила бориб, хоксор одамлар ўзларининг ижтимоий нуфузларини ошириб борадилар ва бошқаларнинг юрагига ўз муҳаббатларини бағишлайдилар. Аммо фаҳмламоқ лозимки, камтарлик билан ўз-ўзини камситиш (хўрлаш) ўртасида …

Баъзи бир қилиқлар, номақбул одатлар муҳаббат ришталарини кучсизлантиради ва ана шуларнинг натижасида гўзал муносабатлар узилади. Ғазабланувчи, асабийлашувчи жаҳл қилувчи кишилар, бошқаларнинг муҳаббатини асрай олмайдиганлар ўзлари билан жамият ўртасида мустаҳкам девор ўрнатадилар. Бу эса уларнинг муҳаббат шуълаларини англашларига тўсқинлик қилади. Шундай қилиб бадхоҳлик бахтнинг ўзагини емиради ва инсоннинг яхши хислатларини қадрсизлантиради.