Najot Kemasi sayti Ушбу сайт Аҳли-Байт ғояси асосидаги соф ва ҳаётбахш Ислом дини ҳақида ишончли манбаларга таяниб теран маълумотларни ҳақиқат изловчиларига тақдим этиб боради.
Related Articles
Саидризо Ализода 1887 – йил, 15 – февралда Самарқандда таваллуд топган. Отаси ҳожи мир Махсум эронлик бўлиб, 1882 – йилда Хуросондан Бухорога, сўнгроқ Самарқандга кўчиб келган. Саидризо Ализода олти йил Самарқандда мадраса таҳсилини олган, бир муддат отасига гилам сотишда ёрдамлашиб турган, бир рус зобити билан танишиб қолиб, унинг маслаҳати, кўмаги билан Демуров босмахонасига ҳарф терувчи бўлиб ишга кирган, худди шу касб уни матбуотга ошно қилган, унга бир умр содиқ қолган.
Саидризо Ализода ўзбек, тожик, рус тилларида матбуотга хат, мақолалар ёзиб туради, «Самарқанд» газетаси, «Ойина» журналида Беҳбудийнинг яқин ҳамкори бўлади, «Телеграф хабарлари» номли варақани ўзбек тилида ўз ҳисобидан чиқаради (1914), «Шарқ” газетасига муҳаррирлик, «Ҳуррият» газетасида таржимон ва мухбирлик (1917), 1922 – йилдан «Зарафшон» газетасида бўлимга мудирлик қилади, «Овози тожик» газетаси асосчиларидан бири бўлади, унга масъул котиблик қилади. 1919 – йили ўша давр руҳига мос «Шарқ машъали» номида ҳафталик журнал ташкил этади ва уни бошқаради. Форс ва тожик тилларида нашр этилган, адади 4 минг нусхага яқин бўлган ушбу мажалла Ўрта Осиё, Кавказ ортидан ташқари, Афғонистон, Эрон, Туркия, Ҳиндистон ва бир қанча араб мамлакатларига тарқалган эди.
С.Ализода «Туркистон хабарлари», «Камбағаллар ўқи», «Ҳуррият», «Меҳнаткашлар товуши», «Бухорои шариф», «Турон», «Самарқанд овози», газеталари ҳамда «Машраб», «Мулла Мушфиқий» журналларида тез-тез чиқиб турган. Танқидий мақолалари, фелетонлари Баҳлул, Замбур, Ранжбар, Боғишамолий, Шапалоқ, С.А. каби тахаллуслар (жами 20 тача) остида босилган.
Самарқандда камбағал деҳқон фарзандлари учун мактаб очиб, муаллимлик қилади, «Сарфи араб», «Туркий алифбо», «Тарих», «Жуғрофия», «Риёзиёт», «Хандаса», «Табиат», «Дин вожиблари», «Низомнома», «Бадан тарбияси», «Илми фазо» номли ўн битта дарслик тузади; ўзбек мактаблари учун «Биринчи йил» номли алифбо ёзиб, бепул тарқатади, тожик тилида «Сарф ва наҳв» (1924), ўзбек тилида «Ҳосилот» (1926) китобларини ёзиб чоп эттиради. Самарқандда яшайдиган руслар учун кечки курслар очиб, ўзбек ва форс-тожик тиллари ўқитади, мутафаккир Абдулла Шоиқ билан янги Озарбайжон алифбосини тузади, 2 жилдлик русча-тожикча луғат тузиб (1933-1934) нашр эттиради. 1933-1937 йилларда СамДУда араб ва форс тилларидан ўқитувчилик қилади. Ҳамид Олимжон, Ўткир Рашид каби шоирларга дарс беради, журналист Шароф Рашидов, файласуф Иброҳим Мўминовлар билан мулоқотда бўлади. Лоҳурдан меҳмон бўлиб келган Мирмуҳаммад Гармоний Афғон деган ноширни бир неча кун меҳмон қилиб, унга «Маросилот», «Туркистон тарихи», «Русия тарихи», «Умумий европа тарихи», «Ислом тарихи», «Ислом ақидалари», «Фазо илми» китобларини, «Саодат асри» номли романни ва таржима асарларини ишониб топширади.
Большевиклар ҳукуматининг сўзи билан иши бир жойдан чиқмаётганини кўриб, билиб, хавфсираб юрган мутафаккир С. Ализода асарларининг бу ерда чиқмаслигига, йўқотиб юборилиши эҳтимолига кўзи етгани (қамалганидан кейин шундай бўлди ҳам) учун шундай қилган бўлса керак деб, ўйлагинг келади. Афғон ноширига берилган китоблар тақдири узоқ вақт номаълум бўлиб келди, фақат кейинчалик улар 1923-1933 йилларда Лоҳурда чоп этилгани маълум бўлди.
С. Ализода «Капитан қизи», «Борис Годунов», «Дубровский», «Евгений Онегин», «Тирилиш», «Ревизор», «Очилган қўриқ», «Цемент», «Пўлат қандай тобланди» асарларини русчадан ўзбек, форс, тожик тилларига ўгиради, французчадан Мольер, Мопассан, инглизчадан Эптон асарлари таржимасига қўл уради. (Қуръони Каримнинг айрим оятларини фаранги тилга ўгиргани ҳақида ҳам маълумотлар бор). Ибн Сино, Фирдавсий, Низомий, Фузулий, Навоий асарларидан рус тилига таржималари ҳам таҳсинга лойиқ иш эди.
Саидризо Ализода 1937 – йилнинг декабрида сиёсий чақув натижасида ҳибсга олинади ва 8 йил Самарқанд, Тошкент, Тоболск ва Владимир қамоқхоналарида ўтириб, 1945 – йилнинг 24 – декабрида сил касалидан вафот этади.
