Najot Kemasi sayti Ушбу сайт Аҳли-Байт ғояси асосидаги соф ва ҳаётбахш Ислом дини ҳақида ишончли манбаларга таяниб теран маълумотларни ҳақиқат изловчиларига тақдим этиб боради.
Related Articles
Ассалому алайкум Нажот Кемаси Жамоаси. Сизларга саволим бор эди: Аёл киши чақалоқ қилгандан кейин 40 кун деганда ғусл қилади деб эшитганман. Ғусл қилганда нима деб айтиши керак? Яъни қиладиган ғуслининг нияти қандай бўлади?
- Ҳурмат билан
- Зулфия
БИСМИЛЛАҲИР РОҲМАНИР РОҲИЙМ
Ва Алайкум Ассалом ва Раҳматуллоҳ Ҳурматли Муслима Опамиз.
Ушбу саволга тўлиқ жавоб бериш учун вожиб бўлган ғуслларни айтиб ўтамиз.
Еттита вожиб ғусл бор:
- Жанобат ғусли.
- Ҳайз ғусли; Аёлларнинг ҳар ой одатий ҳайз қони кўриши тугаганидан кейин олинадиган ғусл.
- Нифос ғусли; Бола туғилгандан кейин қон тўхташи билан олинадиган ғусл. Бу ерда бизга берилган савол ушбу ғуслга тааллуқлидир.
- Истиҳоза ғусли; Аёллардан одатдан ташқари қон кетиши натижасида олинадиган ғусл.
- Масси маййит ғусли; Танаси совуган ва ҳали ғусли берилмаган мурдага қўл тегизиш билан вожиб бўладиган ғусл.
- Маййитга бериладиган ғусл.
- Назр қилиш, қасам ичиш ва шунга ўхшаш ишлар сабабли вожиб бўлган ғусл.
Манбалар:
https://www.sistani.org/persian/book/50/12/
https://www.makarem.ir/main.aspx?typeinfo=3&Reader=1&pid=61772&lid=0&mid=2003
https://www.leader.ir/fa/book/1/1?sn=268
Еттита вожиб бўлган ғусллар билан танишгандан сўнг аёлларга хос бўлган нифос ғуслининг аҳкомларини ўрганиб чиқамиз:
Бола танасининг биринчи аъзоси она қорнидан чиққан вақтдан бошлаб, аёл киши кўрадиган ҳар қандай қон ўн кундан олдин ёки ўн куннинг бошида тўхтаб қолса, «НИФОС ҚОНИ», яъни туғруқдан кейинги қон бўлиб, аёлга нифос қонини кўрган пайт «НАФСО» дейилади.
Демак, аёл бола танасининг биринчи аъзоси чиқишидан олдин кўрган қон «НИФОС ҚОНИ» эмас.
Чақалоқнинг она қорнидаги шаклланиши тўлиқ бўлган бўлиши шарт эмас, балки агар бола нуқсонли бўлса-да, у лахта қон бўлган алақа ҳолатидан ҳамда бир парча гўшт бўлган музға ҳолатидан ўтиб, кейин тушган тақдирда ҳам, аёл ўн кун давомида кўрган қон «НИФОС ҚОНИ»дир.
Туғруқдан кейинги «НИФОС ҚОНИ» бир лаҳзада келиб тугаши мумкин, лекин «НИФОС ҚОНИ» ўн кундан ортиқ бўлмайди.
Нифос ҳолатида бўлган аёлни талоқ қилиш ботил бўлиб, унинг билан жинсий алоқа қилиш ҳаромдир. Ва агар эри у билан жинсий алоқа қилиб қўйса, ҳайз кўриш аҳкомларида айтилганига мувофиқ каффорат тўлаш эҳтиёти вожибдир; Ҳазрат Оятуллоҳ Саййид Али Хоманийнинг фатволарига кўра ёки эҳтиёти мустаҳабдир; Ҳазрат Оятуллоҳ Макорим Шерозийнинг фатволарига кўра ёки Ҳазрат Оятуллоҳ Саййид Али Систонийнинг фатволарига биноан, нифос ҳолатида аёл билан жинсий алоқа қилиш ҳаром бўлса-да, лекин каффорати йўқдир.
Қачонки аёл туғруқдан кейинги «НИФОС ҚОНИ»дан тоза бўлса, ғусл қилиб ибодатларини бажармоғи лозим ва агар туғишидан ўн кун ўтмай яна қон кўрса, қон кўрган кунлари билан унинг орасидаги тоза бўлган кунлари биргаликда ўн кун ёки ундан камроқ бўлса, бу кунларнинг ҳаммаси «НИФОС ҚОНИ» бўлади. Ҳазрат Оятуллоҳ Саййид Али Хоманийнинг фатволарига кўра, ўртадаги тоза бўлган кунларда рўза тутган бўлса, қазо қилиши керак. Лекин Ҳазрат Оятуллоҳ Макорим Шерозийнинг фатволарига кўра, ўртадаги тоза бўлган кунларда унинг қилган ибодатлари саҳиҳдир.
Манбалар:
https://www.sistani.org/persian/book/50/19/
https://www.makarem.ir/main.aspx?reader=1&pid=61772&lid=0&mid=2022&catid=0
https://www.leader.ir/fa/book/2?sn=295
Ҳайз кўрган аёлга ҳаром бўлган барча ишлар Нафсо аёлга, яъни «НИФОС ҚОНИ» кўрган аёлга ҳам ҳаромдир. Масжидда тўхташ, ўтиш ҳолатида бўлмай масжидга кириш, вожиб саждага эга бўлган оятларни ўқиш, баданнинг бирор жойини Қуръон ёзувига ҳамда Аллоҳ таолонинг номига тегизиш каби ишлар ҳайз кўрган аёлга ҳаром бўлганидек Нафсо аёлга ҳам ҳаромдир. Ва шунингдек, ҳайз кўрган аёлга вожиб, мустаҳаб ёки макруҳ бўлган нарсалар Нафсо аёлга ҳам вожиб, мустаҳаб ва макруҳдир.
Қачонки туғруқдан кейинги қони ўн кун ўтса, ҳайз вақтида саноқли одатга эга бўлса, ўша миқдорда туғруқдан кейинги, қолгани истиҳоза, бўлмаса, ўн кун, қолгани истиҳозадир.
Қачонки аёлнинг туғруқдан кейинги «НИФОС ҚОНИ» ўн кундан ортиқ давом этса, ҳайз кўриш пайти саноқли одатга эга бўлса, ўша ҳайз кўриш одати кунларининг сони миқдорича «НИФОС ҚОНИ» бўлиб, қолгани эса истиҳоза қонидир. Лекин агар аёлнинг ҳайз кўриши саноқли одатга эга бўлмаса, у ҳолда ўн кунгача «НИФОС ҚОНИ» бўлиб, қолгани истиҳозадир. Ва агар аёл ўз ҳайзининг саноқли одатини унутиб қўйса, унда ўз одатини эҳтимол берадиган энг юқори сонни фараз қилиши керак.
Манбалар:
https://www.sistani.org/persian/book/50/19/
https://www.leader.ir/fa/book/2?sn=295
https://www.makarem.ir/main.aspx?reader=1&pid=61772&lid=0&mid=2023&catid=0
Ҳазрат Оятуллоҳ Саййид Али Ҳусайний Хоманий ҳамда Ҳазрат Оятуллоҳ Саййид Али Ҳусайний Систонийнинг фатволарига кўра;
Ҳайз кўришда одатга эга бўлган аёл, агар туғруқдан кейин бир ой ёки бир ойдан кўпроқ вақт давомида кетма-кет қон кўрса, ҳайз кўрган кунларининг сони миқдорича «НИФОС ҚОНИ» бўлиб, «НИФОС ҚОНИ»дан кейин ўн кун давомида кўрган қон эса, агарчи ҳайз кўрган кунларига тушиб қолса ҳам, истиҳоза қонидир. Масалан, ҳайз кўриш одати ҳар ойнинг йигирманчи кунидан йигирма еттинчи кунига қадар бўлган аёл, агар ойнинг ўнинчи кунида туғса ва бир ой ёки ундан кўпроқ вақт давомида кетма-кет қон кўрса, ўн еттинчи кунгача «НИФОС ҚОНИ» бўлиб, ўн еттинчи кундан бошлаб то ўн кун давомида кўрган қони, ҳатто унинг ҳайз кўриш одати кунларига, яъни йигирманчи кундан йигирма еттинчи кунга тўғри келиб қолса-да, истиҳоза қони бўлади. Ўн кун ўтгандан кейин аёлнинг кўрадиган қони одатий ҳайз кўриш кунларига тўғри келса, хоҳ ушбу қон ҳайз белгиларига эга бўлсин ёки эга бўлмасин, ҳайздир. Ва агар ҳайз кўриш одати кунларида бўлмаса, агарчи қонда ҳайз белгилари бўлса ҳам, уни истиҳоза қони деб билиши керак.
Ҳайз кўриш кунлари одатига эга бўлмаган аёл, агар туғруқдан кейин бир ой ёки бир ойдан кўпроқ вақт давомида қон кўрса, бу кўрган қонининг биринчи ўн куни «НИФОС ҚОНИ» бўлиб, иккинчи ўн куни эса истиҳоза қонидир. Ундан кейин кўрадиган қон эса агар ҳайз аломатларига эга бўлса, ҳайз қони, акс ҳолда истиҳоза қонидир.
Манбалар:
https://www.leader.ir/fa/book/2?sn=295
https://www.sistani.org/persian/book/50/19/
Ҳазрат Оятуллоҳ Макорим Шерозийнинг фатволарига кўра;
Қачонки туғруқдан кейинги «НИФОС ҚОНИ» ўн кундан ошиб ўтса, аёлнинг ҳайз вақтида саноқли одати бўлса, ўша ҳайз кўриш одати кунларининг сони миқдорича «НИФОС ҚОНИ» бўлиб, қолгани эса истиҳоза қонидир. Бироқ агар ҳайз кўришининг саноқли одати бўлмаса, ўн кунгача «НИФОС ҚОНИ» бўлиб, қолгани истиҳозадир. (492-масала)
Ҳайз кўриш муддати ўн кундан кам бўлган аёл, агар ҳайз одатидаги кунлардан ҳам кўпроқ «НИФОС ҚОНИ» кўрса, ҳайз кўрган кунларининг сони миқдорича «НИФОС ҚОНИ» деб билиб, ундан кейин ўнинчи кунгача эҳтиёти вожибга биноан ибодатни тарк этсин. Агар қон ўн кундан ошса, фақат ҳайз одатидаги кунлар сонича «НИФОС ҚОНИ» деб бўлиб, қолгани эса истиҳоза қони ҳисобланади ва бу неча кун мобайнида тарк этган ибодатларини қазо қилиб бажариши керак. (493-масала)
Кўп аёллар бола туққандан кейин бир ой ёки ундан кўпроқ вақт давомида қон кўришади. Агар бундай аёлларнинг ҳайз кўриш муддати аниқ бўлса, ҳайз одатидаги кунлар сонича «НИФОС ҚОНИ» деб бўлиб, ундан кейин ўн кунгача истиҳоза қони ҳукмида бўлади. Агар ўн кун ўтгандан сўнг аёлнинг қон кўриши ҳайз одати кунларига тўғри келса, ҳайз кўрувчи аёлнинг ҳукмларига мувофиқ амал қилиши керак, хоҳ ҳайз қони белгилари бўлсин ёки бўлмасин. Лекин агар аёлнинг қон кўриши ҳайз одати кунларига тўғри келмаса, истиҳоза қони ҳукмида бўлади, магар қонда ҳайз белгилари бўлса, унда ҳайз қони ҳисобланади. (494-масала)
Бола туққандан кейин бир ой ёки ундан кўпроқ қон кўрган аёллар, агар ҳар ой одатий ҳайз кўриш кунлари бўлмаса, унда биринчи ўн кун «НИФОС ҚОНИ» бўлиб, иккинчи ўн кун эса истиҳоза қонидир ва агар ундан кейин қонда ҳайз белгилари бўлса, ҳайз ҳисобланади. Акс ҳолда у ҳам истиҳоза қонидир. (495-масала)
Манба:
https://www.makarem.ir/main.aspx?reader=1&pid=61772&lid=0&mid=2023&catid=0
ХУЛОСА ВА НАТИЖА
Демак, юқорида келтирилган Аҳли-Байт мактабига тобе шариати исломиянинг аҳкомига биноан, аёл киши бола дунёга келтирганидан кейин қон кўради ва ушбу қонга «НИФОС ҚОНИ» дейилади. «НИФОС ҚОНИ» бир лаҳзада келиб тўхташи мумкин, лекин «НИФОС ҚОНИ» кўпи билан ўн кун бўлиб, ундан ошиб ўтмайди. Агар туғруқдан кейин келадиган қон ўн кундан ошса, уни истиҳоза қони деб билмоқлик лозим. Истиҳоза қонини кўрган аёлнинг қандай шаръий вазифаси борлигини билиш учун қуйидаги маълумотга мурожаат қилишингиз мумкин:
https://najotkemasi.net/2017/11/istihoza-qoni-turlari-va-ularning-huklari.html
Бинобарин, аёл киши бола туққандан кейин 40 кун деганда ғусл қилади деб айтилган гап тўғри эмас. Чунки Аҳли суннатнинг ҳанафий мазҳабида бола туққан аёлнинг нифос қони 40 кун давом этади ва шофеий мазҳабида эса 60 кун давом этади дейилган. Аммо Аҳли-Байт мазҳабида нифос қони энг кўпи 10 кун давом этади ва қолгани эса истиҳоза ёки ҳайз қонидир.
Аёлнинг «НИФОС ҚОНИ» тугаб тоза бўлганидан кейин намоз ўқиш ва рўза тутиш каби ибодатларни бажариш учун ғусл олиши вожиб бўлади. Ғусл қилаётганда НИФОС ҒУСЛИни оламан, қурбатан илаллоҳ деб ният қилинади.
