Исломда илм-маърифат

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм 4. Аллоҳнинг ҳужжатларини танимоқ; Аллоҳнинг инсонларга ато этган ҳужжати икки қисмдан иборат: I. Ботиний (ички) ҳужжат; Аллоҳ субҳонаҳу ва таолонинг инсонларга ато этган ботиний ҳужжати ақл бўлиб, унинг ўрни ва аҳамиятини билиб ва таниб олиш учун қуйидаги ояти карималар ва маълумотларни ўрганиб чиқамиз: كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّـهُ لَكُمْ …

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм 3. Оламни танимоқ; Ҳар бир шахс инсоний такомил топиши учун оламни танимоқлиги зарур. Бу борада қуйидаги оятларни кўздан кечирамиз: اللَّـهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ۖ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ ۖ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ۖ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُّسَمًّى ۚ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُم بِلِقَاءِ …

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм 2. Худони танимоқ; Нафсни таниш ва ўзни англашнинг энг катта ва энг муҳим фойдаларидан бири Аллоҳ субҳонаҳу ва таолони таниш бўлиб, бунинг учун энг яхши восита ва энг мукаммал сабаб ҳисобланади. Нафсни таниш ва ўзни англаш орқали Тангри таолони танишнинг икки йўли бор: 1. Инсоний нафс ва …

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Касб этиш керак бўлган билим ва маърифат нималардан иборат? Бошқа таъбир билан айтганда, қандай турдаги маърифатларни қўлга киритиш ва нималарни таниб ва билиб олиш керак? Қуръони Карим оятларида, Пайғамбаримизнинг ва ул зот Аҳли-Байтларининг Суннатларида етти нарсани таниб ва билиб олиш зарур эканлиги тўла-теран баён қилинган. Улар қуйидагилардан …

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Шубҳасиз, тўла-теран ва мукаммал ҳолда шаклланган, инсоннинг нафси ва бутун жонига сингган илм ва маърифатнинг натижа ва оқибатлари мавжуд бўлиб, улар ҳақиқий билим ва маърифатнинг табиий натижалари ҳисобланадилар. Шунга асосан, ҳар қаерда бундай маърифат шаклланса, табиий ҳолда бу натижалар ва оқибатлар унинг билан бирга юзага чиқади. Ушбу …

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Қачонки инсон бирор илмни қўлга киритса, унга амал қилиши ва уни субъектив ҳолатдан, онгдан объектив борлиққа, ташқи оламга кўчириши керак. Субъектив билим ва тушунчалар, онгдаги маълумотлар ҳаракат ва амал босқичида объектив борлиқ ва реалликлар билан тўқнашади ва бу тўқнашувдан янги маърифат ва билим юзага келади. Ва бу …

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Билим ва маърифат касб этишни умумийлаштириш керак. Токи, ҳамма ундан баҳраманд бўлсин. Ислом дини илм ва маърифатни кенг ёйишга тарғиб ва тавсия қилган. Токи, илм ва маърифат одамлар ва жамият орасида кенг тарқалсин. Чунки, умум халқнинг тушуниш ва фаҳмлаш даражасининг юқорига кўтарилиши илм ва маърифатнинг умумийлашишига боғлиқдир. …

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Динни тўғри тушуниш ва ўраганиб олиш керак. Яъни маърифатимиз Аллоҳ таоло томонидан юборилган муқаддас динни ўрганишга ва уни тўғри тушуниб олишга қаратилган бўлмоғи лозим. Динни содда ва оддий ҳолда қабул қилишнинг кўзда тутилган у даражада фойдаси бўлмайди. Шунинг учун ҳам икки хил эътиқод бор деб айтилади: бири …

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Инсон ҳаётида уни илм ва маърифат излашдан, унга эришишдан тўсувчи сабаб ва омиллар баъзан юзага чиқади. Бундай сабаб ва омиллар қўлга киритилган илм ва маърифат бўшашиши, ғафлат ва унутилишига олиб келади. Бу сабаблар жуда хилма-хилдир, жумладан: унутувчанлик, ўзига бино қўйиш, мағрурлик, такаббурлик, ўзини катта тутиш, нафснинг хоҳиш-истаги, …

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Ислом динида тафаккур юритишнинг юксак мартабага эга эканлиги ва одамларни бу ишга тарғиб қилиш ҳақида айтилган сўзлар бошқа динларда, ижтимоий ва ғоявий тузимларда ҳамда таълим ва тарбия соҳаларида кўзга кўринмайди. Исломда бир соат фикр юритиш ва тафаккур қилиш бир йил ибодатдан афзал дейилган. Тафаккур ҳар доим ёрқин …